Temel Fotoğraf Terimleri Sözlüğü
 Temel Fotoğraf Terimleri Sözlüğü |
| Fotoğraf Nedir? Fotoğraf, doğada mevcut gözle görülebilen maddi varlık ve şekilleri, ışığın dijital sensör veya bazı kimyasal maddeler yardımıyla ışığa karşı duyarlı hale getirilmiş film, kağıt veya her hangi bir madde üzerine saptayan fiziksel ve kimyasal/dijital bir işlemdir. Kelime Yunanca ışık anlamına gelen "photos" ve yazı anlamına gelen "graphes" kelimelerinden oluşmaktadır. Yani ışıkla yazmak anlamına gelmektedir. Vizör: Fotoğraf makinelerinde konuyu kadrajlamaya yarayan kısımdır. Bakaç, modern fotoğraf makinelerinde, pozlandırmayı denetlemeye yarayan bilgileri de içerir. Vizöre gelen görüntünün kaynağı fotoğraf makinesi türünü de belirler; SLR / DSLR: Single lens reflex / Digital Single lens reflex diye nitelendirilen makinelerde tek bir objektif vardır. Bu objektiften geçen görüntü makinenin hemen perdesinin önünde duran 45 derecelik bir ayna yardımı ile vizöre aktarılır. Vizörden gördüğünüz görüntü ile film yüzeyine düşecek görüntü birebir aynıdır. Deklanşöre basılma anında ayna yukarı hareker eder ve hemen arkasında bulunan perde açılarak film pozlanmaya başlar.  Range Finder: Vizöre düşen görüntü ve film yüzeyine düşen görüntü iki farklı kaynaktan sağlanır. Ayna mekanizması olmadığından titreme ihtimali daha azdır ve makine daha ufak boyutlardadır. Ama iki farklı kaynak olduğundan vizörle film yüzeyine düşen görüntü arasında farklılıklar olabilir.  Objektif Genellikle birden fazla mercek elemanından oluşan ve temel işlevi film düzlemi üzerine seçik görüntü düşürmek olan parçadır. Normal objektif, bakaçtan (Vizör) bakıldığında oluşturduğu görüntü insan gözünün gördüğü görüntüye eşdeğer olan objektiftir. Geniş açı objektif, normal objektife göre daha fazla görüntü alanı oluşturan objektiflerdir. Dar açı objektif, Normal objektiflere göre daha az görüntü alanı oluşturan objektiflerdir. Zoom objektif, değişik açıların ayarlanarak elde edildiği objektiflerdir. Birden fazla objektifin görevini tek objektifin görmesi nedeniyle kullanım kolaylığı ve fiyat avantajı sağlar. Ancak çok mercekli sisteme sahip olmaları nedeniyle görüntü kalitesi daha düşüktür ve yavaştırlar. Tek objektif, ölçüsü ne olursa olsun, bir objektifin tek görüş açısına sahip olması durumudur. Bu objektifler, zoom objektiflere göre daha kaliteli sonuçlar verirler ve hızlıdırlar. Ayrıca bu objektiflerin diyafram açıklıkları daha fazladır. Örtücü (Optüratör) Film düzlemine ulaşacak olan ışık miktarının filmi ne kadar süre ile etkileyeceğini belirleyen mekanik parça. Perde örtücü ve yaprak örtücü olmak üzere iki türdür: Perde Örtücü, Yukarı aşağı yada soldan sağa hareket ederek açılıp kapanır ve filmin üzerine objektifin diyaframından geçen ışığın ne kadar süre ile film yüzeyine düşeceğini belirler. SLR tipi fotoğraf makinelerinde bu tarz örtücüler kullanılır.. Yaprak Örtücü, bazı orta format makinelerde ve rangefinder makinelerde kullanılır. Objektifte bulunan diyafram yapraklarının tamamen açılıp kapanması sistemi ile çalışır. Perde sistemi kadar sert bir hareket olmadığından makinenin sallanma ihtimali daha düşüktür. Ama normal halde tamamen kapalı durması gerektiğinden vizöre gelecek görüntü ikinci bir mercek yardımı ile sağlanır bu da filmin üzerine düşen görüntü ile vizörden görülen görüntünün farklı olmasına neden olur. Aynı zamanda çok yüksek enstantanelere çıkamaz. Enstantane: Enstantane ile örtücü hızı ifade edilmektedir. Filmin pozlandırılma süresidir ve ölçüsü saniyedir. Yüksek örtücü hızları, makinenin sarsıntısı veya fotoğraf objesinin hareketi nedeniyle oluşabilecek görüntü bozulmalarını ortadan kaldırarak temiz bir sonuç alınmasını sağlar. Bulb – 30”-15”-4”-1”-1/2-1/4-1/8-1/15-1/30-1/60-1/125-1/250-1/500-1/1000-1/2000 olarak gider. Bulb modunda deklanşöre ilk bastığımızda perde açılır ve film pozlanmaya başlar , deklanşörü basılı tuttuğumuz sürece film pozlanmaya devam eder, böylece kaç sn yada dakika filmin pozlanacağını biz kontrol ederiz. Yukarda da bahsi geçtiği gibi perde hızı yavaşladıkça elimizin titremesi yada objedeki hareket flulaşmaya neden olur. 1/60 (saniyenin 60 da biri) enstantane altında elimizin titremesi fotoğrafa düşebilir. Akan suyu tül haline getirmek gibi efektler için enstantaneyi yavaşlatmamız gerekmektedir. Bir hareketi dondurmak içinse enstantaneyi hızlandırmamız gerekmektedir. Diyafram:Fotoğraf makinelerinin objektiflerinde, açılıp, kısılarak filme ulaşacak ışık miktarını ayarlayan parçadır.  Diyafram, ışığın girmesi için bir deliktir ve fotoğrafçı tarafından açılıp, kapatılabilir. Yukardaki diyaframın iki hali görülmektedir. Soldaki hali, en kapalı şekli, sağdaki hali ise, en açık şeklidir. Diyafram " F stop” olarak tanımlanan bir birim beraberinde bir değerle ifade edilir. Bu değer küçüldükçe diyafram daha fazla açılır, değer büyüdükçe, diyafram daha fazla kısılır. Yani soldaki diyafram kapalı olmasına rağmen, stop cinsinden değeri daha yüksektir. Sağdaki diyafram ise, çok daha açık olmasına rağmen, stop cinsinden değeri daha küçüktür.Diyafram değerleri, 1, 1.4, 2.0, 2.8, 4.0, 5.6, 8, 11, 16, 22... şeklinde gider. Bunlara ek olarak ara duraklar da vardır. Diyaframın F aralığı ışık geçirgenliğini belirtir. F1.8 diyafram bir objektif F3,5 diyafram bir objektiften ışık geçirgenliği olarak daha başarılıdır. Aynı zamanda bu optiğin görüntü kalitesininde bir göstergesidir. Diyafram öncelikli çekimlerde biz kullanmak istediğimiz diyaframı belirleriz makina perde hızını kendi otomatik olarak belirler. Bu bize özellikle alan derinliği üzerinde hakimiyetimizi sağlar. Açık diyafram (düşük değer), odaklanan objeyi netleştirirken, bu odak mesafesi dışında kalan objeleri giderek bulanıklaştırır (blur). Bu da objelerin ön ve arka planlarını temizlememize ve objenin kendisini öne çıkarmamıza yardımcı olur. Kısık diyafram ise, net alanın daha fazla olmasını sağlar. Yani çalışma ilkesi aynı gözümüz gibidir. Gözümüzü çok fazla açıp bir objeye bakarsak, arka planın hafifçe bulanıklaştığını görebilirsiniz.  Diyafram ile fotoğrafın keskinliği arasında direk ilişiki vardır. Objektiflerin en açık diyaframı en zayıf noktasıdır. Bu ilişki çan eğrisi gibidir, en kapalı diyaframda yine objektifin görüntünün keskinliğinin yitirmesine neden olur. Keskin bir fotoğraf için objektifin diyaframının 2-3 stop üstünü kullanmamız gerekmektedir. Yani en açık diyaframı F4 olan bir objektifin en keskin olacağı diyafram değer F8 – F11 gibi olacaktır. Diyaframı kıstığımız zaman objektiften geçen ışık miktarını düşürdüğümüz için perde hızınında yavaşlaması gerekmektedir. ISO –ASA: Filmlerin ışığa karşı duyarlılıklarını belirleyen standart ölçü sistemi. Değer büyüdükçe filmin ışığa karşı duyarlılığı da artar.iso 25-50-100-200-400-800-1600 olarak değerlere sahiptir. Iso değeri büyüdükçe film daha az ışıkla pozlanmaya başlar ama gren noise dediğimiz kumlanmanın artmasına neden olur. Temiz bir görüntü için mümkün olduğunca düşük iso değerlerini kullanmamız gerekmektedir.  ISO, enstantane ve diyafram arasında birebir ilişki mevcuttur. Filmin pozlanması üzerindeki ışık kontrolümüz bu 3 değer ile sağlanır.Bunu su çeşme ve kova üçlemesi ile örnekleyebiliriz, Bu örnekte su ışıktır , çeşme diyafram kovanın büyüklüğü ise iso dur. ISO değeri düşük olan filmi büyük bir kova , Iso değeri yüksek olan film ise küçük kovadır. Çeşmeyi açtığımızda akan su ile kova dolmaya başlar dolma süresi enstantaneyi gösterir. Çeşmeyi açtığımızda akan su artacağından kova daha çabuk dolacaktır, kapattığımızda dolma süresi artacaktır. Yada kovayı küçülterek yada büyüterek yine dolma süresini kısaltabiliriz yada artırabiliriz. Yukarda bahsetti gibi enstantane diyafram ve iso (film duyarlılığı) arasında birebir ilişki mevcuttur. 100 asalık bir filmde 5,6 diyaframa 1/125 enstantane ile 8 diyafram 1/60 enstantane ile çıkacak görüntü aynıdır. Eğer iso yükseltirsek , 200 asalık filmde 8 diyafram 1/125 enstantane kullanırsak yine aynı görüntüyü elde ederiz. Ne zaman hangi değere müdehale etmemiz gerekiyor?Fotoğrafı çekerken önemli olan çekmek istediğimiz konudur. Bunu en yalın ve en doğru şekilde kareye yansıtmaktır. Diyaframı belirlediğimizde kameramızın ışık ölçeri bize kullanmamı gereken perde hızını belirtecektir.Eğer elde çekim yapıyorsak ve perde hızımız düşükse fotoğrafın flu çıkmaması için iso yu artırmamız gerekir. Iso yu artırdığımızda bahsettiğimiz gibi görüntüde kumlanma oluşacaktır ve kaliteden kayıp vereceğiz. Bir diğer çözümde diyaframı açmaktır, diayframı açtıkça daha çok ışık geçeceğinden perde daha hızlı hareket edebilir ama diyaframı açtığımız için alan derinliğimiz düşecektir ve görüntüde softlaşma başlayacaktır. Eğer objemiz sabit bir obje ise en sağlıklı çözüm makinamızı sabit bir yere konumlandırmaktır. Tripod bu iş için en uygun çözümdür. 100 asa da 5.6 diyafram 1/125 enstantane ile 200 asa 8 diyafram 1/125 enstantane yada 200 asa 5.6 diyafram 1/250 enstantane de alacağımız görüntü aynı olacaktır. Burda bizim karar vermemiz gereken ne çekmek istediğimizdir yada konuyu nasıl anlatmak istediğimizdir. Eğer konu hareketliyse hareket hissiniz vermek için görüntüyü yüksek enstantane ile çekip dondurmak yerine biraz daha düşük enstantane kullanıp hareket hissini daha belirgin hale getirebiliriz. |